İtalya’da siyasi kriz: Başbakan Draghi bir haftada ikinci kez istifa etti

Övgü Pınar, Roma

İtalya’da yaklaşık 1,5 yıldır geniş katılımlı bir koalisyon hükümetine liderlik eden Başbakan Mario Draghi, bir hafta içinde ikinci kez istifasını sundu.

Geçen hafta parlamentodaki güven oylamasında koalisyon ortaklarından popülist 5 Yıldız Hareketi’nin boykotu üzerine başlayan siyasi kriz, dün ikinci güven oylamasında hükümetin daha fazla fire vermesiyle derinleşti.

Görevini sürdürebilmesi için dün Senato’dan yeni bir “ulusal birlik anlaşmasına” destek isteyen Draghi’nin talebi yanıtsız kaldı. 5 Yıldız’ın yanı sıra koalisyonun sağ kanattaki ortakları Lig ve Haydi İtalya partileri de güven oylamasına katılmayarak hükümetin sonunu getirdi.

Bu gelişme üzerine Draghi bu sabah Temsilciler Meclisi’ne hitap ettikten sonra Cumhurbaşkanı Sergio Mattarella ile görüştü.

Draghi ilk olarak geçen hafta Perşembe günü istifasını sunmuş ancak istifası Cumhurbaşkanı Mattarella tarafından reddedilmişti. Mattarella, Draghi’den, hala çoğunluk desteğine sahip olması nedeniyle parlamentoda durum değerlendirmesi yapılmasını istemişti.

Ancak dün Senato’daki oturumda koalisyonun büyük ortaklarından üçünün boykotu üzerine süreç tıkandı ve Draghi yeniden istifa kararı aldı.

Cumhurbaşkanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre Draghi, geçen hafta sunduğu istifasını yineledi. Cumhurbaşkanı Mattarella’nın bu kararı “not aldığı”, hükümetin mevcut işlerin yönetimi için görevde kalacağı belirtildi.

Şubat 2021’de pandemi ve pandeminin ekonomik ve toplumsal etkileri ile mücadele için başbakan olarak atanan Mario Draghi, parlamentodaki partilerin büyük kısmının dahil olduğu bir koalisyona liderlik ediyordu. Kısmen teknokratlardan kısmen de siyasetçilerden oluşan hükümet, bir araya gelmesi güç siyasi grupları da içinde barındırıyordu.

Bu partiler arasındaki ve partilerin kendi içindeki çekişmeler ve kimlik krizleri, Draghi hükümetinin düşüşünde rol oynadı.

Krizi tetikleyen popülist 5 Yıldız Hareketi, Ukrayna’ya silah yardımından Roma’da yapılması planlanan bir atık arıtma tesisine kadar birçok alanda Draghi ile çatışma yaşıyordu.

5 Yıldız’ın, 2018 genel seçimlerinde yüzde 32’nin üstünde olan oy oranının bugün yüzde 10’lara düşmüş olması da krizde etkili görülüyor. Parti yönetiminin, hareketin yükselişinde kritik rol oynayan sistem karşıtı, muhalif yapısını yeniden dirilterek destek artırmayı amaçladığı görüşü yaygın.

Dün Senato’da Draghi hükümetine son darbeyi vuran sağ kanattaki Lig ve Haydi İtalya için de, düşen destek oranları ve yaklaşan seçimlerin itici güç olduğu yorumu yapılıyor.

Avrupa Birliği (AB) ve NATO’ya güçlü destek veren, Ukrayna’yı işgali sonrası Rusya’ya karşı net tavır alan Draghi’nin aksine, özellikle 5 Yıldız ve Lig’in AB’ye şüpheyle yaklaşan, Rusya’ya ise daha yakın duran partiler olduğu vurgusu da analizlerde sıkça yer alan unsurlardan.

Draghi hükümetinin düşüşüne yol açan partilerin popülist yapısı, bugünkü gazetelerin baş sayfalarında yer aldı.

Corriere della Sera’daki “Popülist ‘hayır’” başlıklı yazıda, “Düşüşte olan popülizm, Mario Draghi hükümetini çöküşe götürüyor” denildi.

Büyük puntolarla “Utanç” manşetiyle çıkan La Stampa gazetesindeki bir analizde de “Teslim olmuş ve bilinçsiz bir parlamentoda kazanan popülistler oldu” ifadesi yer aldı.

La Repubblica da Draghi hükümetinin düşürülmesini “İtalya’ya ihanet edildi” manşetiyle baş sayfasına taşıdı. Genel Yayın Yönetmeni Maurizio Molinari, baş sayfadan yayımlanan yazısında, “Senato, popülizm kurbanı oldu” başlığının altında şunları yazdı:

“Son yılların en pragmatik ve Avrupa yanlısı hükümetin düşüşü büyük demokrasilerde endişe uyandırıyor ve yaklaşan seçimlerin temasını önceden gösteriyor: ulusal çıkarları savunanlar ile popülist talepler adına bu çıkarlara engel olanlar arasındaki mücadele…

Bu nedenle, kutlama yapanlar arasında bizim popülistlerimiz ve egemenlikçilerimizin yanı sıra, kendi çıkarlarını empoze etmek adına demokratik ülkelerde karışıklık arzulayan Kremlin’in de yer alması şaşırtıcı değil.”

Bu sabah Temsilciler Meclisi’nde uzun alkışlarla karşılanan Draghi, yorgun ve duygulanmış görünüyordu. Birkaç cümlelik konuşmasında bunu teyit edercesine, anlatmayı sevdiği bir fıkraya atıfla “Merkez bankacılarının da kalbi bazen kullanılıyor” dedi.

Eski Avrupa Merkez Bankası Başkanı olan Draghi, espriye uygun ortamlarda tekrarladığı bu fıkrayı son olarak geçen hafta Roma’daki Yabancı Basın Derneği’ne anlatmıştı:

“Kalp nakli bekleyen bir adama doktorları iki seçenek sunar: 25 yaşında, fiziksel kondisyonu çok iyi bir gencin kalbi mi yoksa 86 yaşındaki bir merkez bankacısının kalbi mi, hangisini istersin? Nakil bekleyen hasta yanıt verir:

“İkincisini, merkez bankacısına ait olan.”

Doktorlar şaşırır ve sorar: “Nasıl yani?”

Hastanın yanıtı şu olur:

“Eh, merkez bankacısının kalbi hiç kullanılmamıştır.”